慈鲷科

慈鲷科Infobox info icon2.svg
化石时期:48–0 Ma
Adult male livingstonii.png
利氏雨丽鱼 Nimbochromis livingstonii
科学分类
界: 动物界 Animalia
门: 脊索动物门 Chordata
纲: 辐鳍鱼纲 Actinopteri
目: 慈鲷目 Cichliformes
科: 慈鲷科 Cichlidae
Heckel, 1840
模式属
丽鱼属
Cichla
Bloch & Schneider, 1801
亚科
  • 图丽鱼亚科 Astronotinae
  • 丽体鱼亚科 Cichlasomatinae
  • 丽鱼亚科 Cichlinae
  • 腹丽鱼亚科 Etroplinae
  • 珠母丽鱼亚科 Geophaginae
  • 异非鲫亚科 Heterochromidinae
  • 褶唇丽鱼亚科 Pseudocrenilabrinae
  • 褶丽鱼亚科 Ptychochrominae
  • 后臀丽鱼亚科 Retroculinae
  • 地位未定 incertae sedis
Cichlidae map.png

慈鲷科学名Cichlidae),又称丽鱼科丽鲷科,为辐鳍鱼纲慈鲷目的一,曾被归类为鲈形目隆头鱼亚目,已知约200个属,超过2000种,是硬骨鱼类中的大家族。

慈鲷科曾被归类为隆头鱼亚目的成员之一,但实际上与隆头鱼科并不亲近,不过,与雀鲷科海鲫科等可归类于卵附系,而裸鳗鳚科是本科的姐妹群,两者共同组成慈鲷目。这个科既是大型,又是多样化。至少有1650种已被科学地描述[3],成为最大的脊椎动物科之一。新品种每年都会被发现,许多品种仍然是未描述。因此这个品种的实际数量是未知的,估计有2000和3000之间变化[4]饲养在家庭水族箱中,慈鲷科鱼是很受欢迎的淡水鱼

概述

本科在隆头鱼亚目与其他科内部的关系[5]

慈鲷科属底栖鱼类,原产于热带中南美洲非洲西印度群岛,现已偏布全球热带与亚热带地区。习性为肉食、杂食或草食。大多为卵生口孵,有部分系在巢穴底床孵卵而由亲鱼共同护卫,亦有孵化后将仔鱼含在口中保护者。因为有严密的护幼行为,所以被称为「慈鲷」。

慈鲷科外表共同特征不多,但它们在喉部却都有一组称为「咽颌」的构造,加上牙齿形态的分化,方便于捕食并咀嚼各类不同食物,因此在淡水水域中极尽优势,也演化出许多不同的鱼种。例如非洲马拉威湖约有500种以上的慈鲷,维多利亚湖至少有400种,坦干伊喀湖约有300种以上,而且有99%都是这些湖泊的特有种[2]

慈鲷科鱼类体型变化大,一般水族馆业者将长度小于12cm以下的慈鲷科鱼类称为「短鲷」,主要分布在南美亚马逊河流域、以及西非刚果河流域。但是在东非维多利亚湖、坦干伊喀湖、马拉威湖中长度小于12cm的慈鲷并不是在短鲷的界定范围内。

分类

慈鲷科下分195个属,如下:

黑慈鱼属(Abactochromis

萎鳃丽鱼属(Acarichthys

大眼丽鱼属(Acaronia

宝丽鱼属(Aequidens

雀丽鱼属(Alcolapia

高身丽鱼属(Alticorpus

高身亮丽鱼属(Altolamprologus

娇丽鱼属(Amatitlania

双冠丽鱼属(Amphilophus

安迪丽鱼属(Andinoacara

变色丽鱼属(Anomalochromis

隐带丽鱼属(Apistogramma

含观赏鱼市场中多数短鲷。

似隐带丽鱼属(Apistogrammoides

始丽鱼属(Archocentrus

美色丽鱼属(Aristochromis

溪丽鲷属(Astatoreochromis

妊丽鱼属(Astatotilapia

图丽鱼属(地图鱼属)(Astronotus

孔雀鲷属(Aulonocara

沟颅丽鱼属(Aulonocranus

南丽鱼属(Australoheros

贝利丽鱼属(Baileychromis

渊丽鱼属(Bathybates

慈丽鱼属(Benitochromis

深丽鱼属(Benthochromis

双耳丽鱼属(Biotodama

生丽鱼属(Biotoecus

小鳞鲍伦丽鱼属(Boulengerochromis

颊丽鱼属(Buccochromis

布琼丽鱼属(Bujurquina

衔丽鱼属(Callochromis

羊丽鱼属(Caprichromis

卡奎丽鱼属(Caquetaia

心咽鱼属(Cardiopharynx

拟鬃鳃鱼属(Chaetobranchopsis

鬃鳃鱼属(Chaetobranchus

勒纹丽鲷属(Chalinochromis

鳄丽鱼属(Champsochromis

唇丽鱼属(Cheilochromis

穴丽鱼属(Chetia

大唇丽鱼属(Chilochromis

厚唇非鲫属(Chilotilapia

结耙非鲫属(Chromidotilapia

丽鱼属(Cichla

丽体鱼属(Cichlasoma

棒丽鱼属(Cleithracara

刚果丽鱼属(Congochromis

桨鳍丽鱼属(Copadichromis)

瞳丽鱼属(Corematodus

弦尾鱼属(Crenicara

矛丽鱼属(Crenicichla

隐丽鱼属(Cryptoheros

栉丽鱼属(Ctenochromis)

栉咽丽鱼属(Ctenopharynx

库宁登丽鱼属(Cunningtonia

杯口丽鱼属(Cyathochromis

杯咽丽鱼属(Cyathopharynx

圆咽丽鱼属(Cyclopharynx

犬齿非鲫属(Cynotilapia

驼背非鲫属(Cyphotilapia

爱丽鱼属(Cyprichromis

隆背丽鲷属(Cyrtocara

丹纳非鲫属(Danakilia)

双缨丽鱼属(Dicrossus

恐怖丽鱼属(Dimidiochromis

双弓齿丽鱼属(Diplotaxodon

矛非鲫属(Docimodus

择丽鱼属(Eclectochromis

外丽鲷属(Ectodus)

伊内丽鱼属(Enigmatochromis

桨丽鱼属(Eretmodus

腹丽鱼属(Etroplus

突背丽鲷属(Exochochromis

沟非鲫属(Fossorochromis

颊丽鲷属(Genyochromis

珠母丽鱼属(Geophagus

桥丽鱼属(Gephyrochromis

颌丽鱼属(Gnathochromis

𬶋丽鱼属(Gobiocichla

三线丽鱼属(Grammatotria

格氏丽鱼属(Greenwoodochromis

圭亚那丽鱼属(Guianacara

裸光盖丽鱼属(Gymnogeophagus

朴丽鱼属(Haplochromis

单列齿丽鱼属(Haplotaxodon

半攀丽鱼属(Hemibates

伴丽鱼属(Hemichromis

半带丽鱼属(Hemitaeniochromis

半非鲫属(Hemitilapia

德州丽鱼属(Herichthys

娜丽鱼属(Heroina

英丽鱼属(Heros

异非鲫属(Heterochromis

强棘非鲫属(Hoplarchus

高地丽鱼属(Hypselecara

高鳍丽鱼属(Hypsophrys

中间丽鱼属(Interochromis)

厚唇丽鱼属(Iodotropheus

伊朗丽鲷属(Iranocichla

尖嘴丽鱼属(Julidochromis

瘤头丽鱼属(Katria)

康尼丽鱼属(Konia

克罗比丽鱼属(Krobia

突吻丽鱼属(Labeotropheus

镊丽鱼属(Labidochromis

悦丽鱼属(Laetacara

亮丽鲷属(Lamprologus

雅丽鱼属(Lepidiolamprologus

盗丽鱼属(Lestradea

龙占丽鱼属(Lethrinops

艳丽鱼属(Lichnochromis

缘边丽鱼属(Limbochromis

湖丽鱼属(Limnochromis

湖非鲫属(Limnotilapia

圆唇丽鱼属(Lobochilotes

臼齿丽鲷属(Mylochromis

马赞丽鱼属(Mazarunia

黑丽鱼属(Melanochromis

中丽鱼属(Mesonauta

拟丽鱼属(Maylandia

小丽鱼属(Microchromis

小噬土丽鲷属(Mikrogeophagus

迈卡丽鱼属(Myaka

多斑丽鲷属(Naevochromis

南渡丽鲷属(Nandopsis

矮丽鱼属(Nannacara

彩短鲷属(Nanochromis

新亮丽鲷属(Neolamprologus

雨丽鱼属(Nimbochromis

奈沙丽鱼属(Nyassachromis

大眼非鲫属(Ophthalmotilapia

口孵非鲫属(Oreochromis

直口非鲫属(Orthochromis)

大咽非鲫属(Otopharynx

尖非鲫属(Oxylapia

苍皮丽鱼属(Pallidochromis

副体鱼属(Parachromis

副爱丽鱼属(Paracyprichromis

副南丽鱼属(Parananochromis

副尼丽鱼属(Paraneetroplus

副非鲫属(Paratilapia

副热鲷属(Paretroplus

突颌丽鱼属(Pelmatochromis

矛耙丽鱼属(Pelvicachromis

奇齿丽鱼属(Perissodus

灿丽鱼属(Petenia

岩丽鱼属(Petrochromis

岩非鲫属(Petrotilapia

咽丽鱼属(Pharyngochromis

柔丽鲷属(Placidochromis

织丽鱼属(Plecodus

原黑丽鱼属(Protomelas

褶唇丽鱼属(Pseudocrenilabrus

拟扁鼻丽鱼属(Pseudosimochromis

若丽鱼属(Pseudotropheus

大鳍丽鱼属(Pterochromis


神仙鱼属(Pterophyllum

褶丽鱼属(Ptychochromis

似褶丽鱼属(Ptychochromoides

螫丽鱼属(Pungu

雷根丽鱼属(Reganochromis

后臀丽鱼属(Retroculus

钩嘴丽鱼属(Rhamphochromis

罗丽鲷属(Rocio

帚丽鲷属(Sargochromis)

帚齿非鲫属(Sarotherodon

撒但鲈属(Satanoperca

施韦茨丽鱼属(Schwetzochromis

鬼丽鱼属(Sciaenochromis

鮨丽鱼属(Serranochromis

扁鼻丽鱼属(Simochromis

剑齿丽鱼属(Spathodus

隆头丽鱼属(Steatocranus

点丽鱼属(Stigmatochromis

大口非鲫属(Stomatepia

盘丽鱼属Symphysodon

纹首丽鱼属(Taeniacara

纹丽鱼属(Taeniochromis

带龙占丽鱼属(Taeniolethrinops

塔豪丽鱼属(Tahuantinsuyoa

坦加丽鱼属(Tangachromis

坦干伊喀丽鱼属(Tanganicodus

全丽鱼属(Teleocichla

远纹丽鱼属(Teleogramma

沼丽鱼属(Telmatochromis

驯丽鱼属(Theraps

胸丽鱼属(Thoracochromis

火口鱼属(Thorichthys

缨丽鱼属(Thysochromis

非鲫属(罗非鱼属)(Tilapia

托莫丽鲷属(Tomocichla

薄丽鲷属(Tramitichromis

孔丽鲷属(Trematocara

孔首丽体鱼属(Trematocranus

绯丽鱼属(Triglachromis

三列丽鲷属(Tristramella

尖吻慈鲷属(Tropheops)

蓝首鱼属(Tropheus

球丽鱼属(Tylochromis

暴丽鱼属(Tyrannochromis

三角丽鱼属(Uaru

杂色丽鲷(Variabilichromis)

奇丽鱼属(Xenochromis

奇非鲫属(Xenotilapia

经济利用

为各国重要鱼获与养殖鱼,可以煎、炸或红烧,而大型慈鲷则上可做成生鱼片或清蒸。许多种类则为观赏性鱼类。

参考文献

  1. ^ 【水产杂谈】这些水产品的名字竟有这么古怪的起源 网际网路档案馆存档,存档日期2015-01-28.
  2. ^ 2.0 2.1 (简体中文)丽鱼科页面存档备份,存于网际网路档案馆).见:鱼类思想.淡水鱼类观赏大全,2009年12月26日查阅:
  3. ^ List of Nominal Species of Cichlidae, in Froese, Rainer, and Daniel Pauly, eds. (2012). FishBase,. February 2012 [2015-10-31]. (原始内容存档于2013-08-22). 
  4. ^ Stiassny, M., G. G. Teugels & C. D. Hopkins. The Fresh and Brackish Water Fishes of Lower Guinea, West-Central Africa - Vol. 2. Musée Royal de l'Afrique Centrale. 2007: 269. ISBN 978-90-74752-21-3. 
  5. ^ Stiassny, M.L.J.; Jensen, J.S. Labroid intrarelationships revisited: morphological complexity, key innovations, and the study of comparative diversity. Bulletin of the Museum of Comparative Zoology. 1987, 151: 269–319. 

外部连结